Fukuoka-Amsterdam

Dag Kyushu! Vanuit het KLM-toestel. Precies twee maanden en drie weken geleden vertrok ik vanuit Schiphol, gesponsored door KLM, naar Tokio en nu weer per KLM vanuit Fukuoka naar Amsterdam. Vanuit Fukuoka stad is het vliegveld gemakkelijk te bereiken - uit mijn hotel dat dicht bij het station ligt, is het per taxi 10-15 minuten en EUR 12,- voor de rit.  Ik sta te wachten in de rij voor de in-check balie en hoor achter mij een Japanse dame tegen haar vriendinnen hoog opgeven over de KLM vlucht uit Fukuoka: je hoeft niet meer eerst naar Tokio om naar Europa te gaan, je kunt nu direct vanuit Fukuoka naar Amsterdam. En van daaruit kun je weer makkelijk naar andere bestemmingen in Europa. En, voegt ze eraan toe, vanaf april volgend jaar komt er een extra vlucht per week bij.  Ik raak met haar in gesprek: ze woont in Fukuoka, gaat 5 dagen lopen en kijken in Amsterdam. Ze weet alles over de KLM via het nieuws, zegt ze. Het viel me al eerder op dat KLM zijn p.r. hier goed voor elkaar heeft.

Kumamoto

De laatste keer Shinkansen voorlopig.  Ik bedacht bij het ontbijt dat ik vandaag een ontspannen dagje in Kumamoto kon doorbrengen, zonder vooropgezet programma, gewoon kijken hoe het uitviel. De stad Kumamoto is een kleine veertig minuten van Fukuoka met de Shinkansen.  Er is een mooi kasteel, trams, en lekker eten, een paar musea, een mooi park.

Miyajima - een bijzonder eiland

Na het ontbijt bij Guesthouse Kikugawa - roerei, toast, jam, vruchtensap, koffie, geen vis te bekennen, ga ik op weg naar de beroemde "Floating Torii" van de Itsukushima Shinto Tempel.  Een wandeling langs de zee met aan de overkant Hiroshima.  Stenen lantaarns langs de oprijlaan, herten en niet eens zoveel bezoekers, net genoeg om het gezellig te maken. Mooi weer en prettig om langs de boulevard even te gaan zitten met uitzicht op de beroemde poort.

Een dag vol kunst

De zonsopgang vanmorgen vanaf mijn terras aan het strand.  Oorspronkelijk had ik een kamer in een ander gedeelte van Benesse House, Park House, maar omdat er in de kamer naast mij een groot lek was dat met veel geweld van gereedschap moest worden gerepareerd, werd ik verhuisd naar een suite in Benesse Beach. Of ik daar bezwaar tegen had.  Nee, echt niet.... Terwijl ik met open mond naar het uitzicht kijk, hoor ik naast mij een rauwe kreet. Help, zenuwaanval? Roofmoord? Ik kijk om en zie een vrouw op het terras naast het mijne, met opengesperde ogen naar de opkomende zon kijken. Ik ben niet de enige die onder de indruk is.

Naoshima

De Japanse "Inland Sea", de binnen-zee tussen het hoofdeiland Honshu en het vierde grote eiland van Japan, Shikoku. Op weg naar Naoshima, het kunst-eiland, vanaf Uno, dichtbij de stad Okayama, twintig minuten met het veer.

Nara

Een glasheldere dag in Nara; te beginnen met een bezoek aan de Kofuku Tempel. Midden in het tempelgebied wordt een nieuwe hal gebouwd - een reconstructie van de Centrale Gouden Hal die in 1717 werd verwoest - die in oktober 2018 voltooid zal zijn.
Achter het constructie-gebouw is de vijfvoudige pagode zichtbaar. De Kofuku tempel, UNESCO werelderfgoed, werd in de zevende eeuw gesticht, maar uiteindelijk in 710 naar de huidige locatie in Nara verplaatst. Het was de familie-tempel van de machtige Fujiwara-clan en omvatte in zijn gloriedagen een 150 gebouwen; daarvan zijn er nu nog maar een zestal historisch belangrijke over.

Au revoir Charlie

Vandaag van Tokio naar Nara.  Jammer voor Charlie de Goudvis, die ik altijd eten geef.  Alleen herinner ik me soms niet meer of ik het nu wel of niet heb gedaan, en dan strooi ik weer wat voer in de kom.  Want hij heeft altijd honger en je ziet aan zijn gedrag niet of hij is gevoerd. De andere huisgenoten doen dat ook - er is niemand die de vaste taak heeft om Charlie te voeren - dus Charlie groeit de pan uit.

Afscheid van Tokio

Het wordt nu serieus herfst, het voelt zo aan wanneer je buiten komt, de bomen verkleuren nu echt - twee weken te laat, mopperen de bewoners van Tokio.  Ik ben de laatste twee dagen bezig geweest met het regelen van mijn vertrek: afscheid nemen, bedanken, bagage laten opsturen naar het vliegveld in Fukuoka vanwaar ik op 5 december met de directe KLM-vlucht vertrek naar Amsterdam.

Mores leren

Een van de dingen die ik in Tokio altijd fascinerend heb gevonden, is de manier waarop onophoudelijk posters verschijnen in de gangen van de Tokiose metro over hoe je je moet gedragen in de ondergrondse. Waar het meeste op wordt gehamerd, is: niet rennen om de trein te halen en de trein in springen.  Deze poster is een van de prijswinnaars bij een wedstrijd onder middelbare scholieren in de prefectuur Fukuoka, waarbij ze hun visie geven op "manieren" in de subway.  Haast je niet als een wild dier de trein in - die vaak overvol is zodat je de kans loopt om hard tegen mensen aan te stoten.

De Fuji

Ik heb de berg Fuji beklommen vandaag, dit is mijn certificaat.

Contrasten

Een zondag in Tokio met verschillende aspecten van de cultuur van het hedendaagse Japan.  Om te beginnen een ikebana - bloemschik - tentoonstelling van de Koryu school.  Bij de ingang een herfst-stuk.

Kyoto op zaterdag

Vanmorgen sta ik al om acht uur bij de Kamigamo Jinja. UNESCO werelderfgoed en een van de oudste Shinto tempels van Japan; gesticht in 679, en dus zelfs ouder dan de stad Kyoto. De twee zandkegels voor de Hosodono Hal stellen twee bergen voor waarop de goden worden verondersteld te landen.

Kanazawa

Vanmorgen was dit mijn uitzicht van achter mijn cappuccino in Starbucks. Hier worden de yukizuri gespannen boven een heg.  Misschien deze keer niet tegen de sneeuw, maar om gouden kerstversiering aan op te hangen.  Dat zag ik gisteren op een straathoek in een winkelwijk.

Kanazawa

De westkust van Japan - sinds gisteravond ben ik in Kanazawa, ook wel klein Kyoto genoemd.  Het weer is bar en boos, de hele nacht rommelende donder en vandaag  overdag nog steeds, plus stromende regen.  En dat terwijl de belangrijkste bezienswaardigheid hier de Kenroku-en is, een van de drie mooiste tuinen van Japan.  Ik praat met de eigenares van een keramiekwinkel. Ze verkoopt Kutani porselein.  En ze zegt: vanaf november tot maart is het in Kanazawa slecht weer, regen zoals vandaag, zware sneeuwval en we krijgen de zon nauwelijks te zien.  Maar, het eten is heerlijk.  De vis en de krab zijn in deze tijd voortreffelijk, voegt ze aan haar sombere tijding toe.  Er is dus troost, en een goede maaltijd lijkt me iets voor vanavond. Ook het hotel maakt reclame voor culinair Kanazawa en heeft een boodschap op het prikbord, plus krantenknipsel, met de winterse Kobaku krab waarmee ze hun gasten welkom heten in Kanazawa.

Omiyage

Een hartige rijst-cracker in de vorm van een hart - een souvenir uit Hakone voor me meegebracht door Yoshi.  Lekker.  In tegenstelling tot de meeste eetbare Japanse souvenirs.  Souvenirs, Omiyage, en het geven van cadeaus is in Japan belangrijk.  Als je op dienstreis bent geweest, of met vakantie, neem je voor je collega's en familie souvenirs mee.  Als je ergens op bezoek gaat, wanneer je iets van iemand gedaan wilt krijgen, wanneer iemand iets voor je heeft gedaan....noem maar op.  Bij alle denkbare gelegenheden geef je cadeaus.

88 tempels - dag 3

We beginnen de laatste dag van onze tempeltocht bij nr. 76, Ryusenji. Met zijn woeste godheid, de Fudo-o.

88 tempels - dag 2

Weer een onwaarschijnlijk blauwe dag wanneer ik in de trein naar Toride zit om de tweede dag van de 88-tempel-tocht te gaan beginnen.  De Tone rivier vanuit het raam van de trein lijkt niet van deze wereld.

88 tempels

Dit is het stempel in mijn schrift van Toride Station. Alle stations in Japan hebben een stempel.  Wanneer je op reis bent kun je dat stempel in je reisdagboek of in een speciaal schrift zetten.  Meestal beelden die stempels iets uit waar het station/de stad bekend om is. In het geval van Toride is het de Honjin, de herberg aan de Mito Kaido, de oude postweg van Edo - het huidige Tokio - naar de stad Mito in Ibaragi Prefectuur.  Toride was een station aan die weg. In Toride liggen ook een aantal van de 88 tempels die Isabel en ik vanaf vandaag in drie dagen hopen te bezoeken. Het is een pelgrimsroute die in de 60-er jaren van de 19de eeuw officieel is ingesteld.  Een van de namen van deze route is "De Nieuwe Shikoku Soma 88 spirituele plaatsen", verbonden met de persoon van de grote priester en Boeddhistische leermeester Kobo Daishi. Net als de bekende pelgrimsweg in Shikoku, het vierde grote eiland van de Japanse archipel, heeft deze route die door de prefecturen Chiba en Ibaragi gaat, 88 tempels - maar op veel kleinere en bescheidener schaal dan de Shikoku pelgrimsroute.

Nikko

Een uitje naar Nikko, met vrienden.  Een prachtig natuurgebied, maar ook de plaats waar een paar schitterende tempels zijn te zien.  Koud weer en sneeuw, is ons beloofd.  Maar in de ochtend, wanneer ik in Tokio naar de bushalte loop, is de lucht wolkeloos knalblauw. Dit is de Shinkyo, ofwel de Godenbrug in Nikko, over de Daiya rivier.  Volgens de overlevering stak de Boeddhistische priester Shodo Shonin hier op de ruggen van twee gigantische slangen de rivier over en stichtte de eerste tempel in Nikko, Rinnoji, in 766.

Kyoto-Tokio

Voordat ik terugga naar Tokio, nog even bij de buren van Daitoku-ji kijken hoe het staat met de rode bladeren.  Het is de afgelopen twee dagen koud geworden, en dan schiet het op met de herfstkleuren.

Kyoto - het langste houten gebouw

De Sanjusangen-do is een langgerekte houten constructie uit 1164, de langste in de wereld, waarin 1001 Boeddhabeelden staan opgesteld. In het midden zit de belangrijkste afbeelding van de Kannon Boeddha en aan weerszijden daarvan staan 1000 levensgrote beelden, eveneens van Kannon, god(in) van de barmhartigheid - zeer populair in Japan.  Het hoofd-beeld werd in de Kamakura-periode vervaardigd - in 1254 - door de beeldhouwer Tankei, toentertijd 82 jaar oud.  

Kyoto - een grijze dag kleuren

Gelukkig hebben we hier in Japan niets wat ook maar lijkt op het weer dat in de Filipijnen heeft huisgehouden, maar het is vandaag toch wel erreg grijs. De uitdaging is dus: vind de kleur in een regenachtige dag.  Kinkakuji dan maar.  Die vind ik luid en opzichtig bij zonnig weer, dus bij deze grijstonen is hij waarschijnlijk net goed.  Op oude foto's ziet hij er minder gelikt verguld uit, en eigenlijk veel mooier.  Maar het blijft een indrukwekkend gebouw - het beroemdste van Kyoto - met zijn gouden weerspiegeling in het meer en de koperen feniks op het dak.

Kyoto - Aahh en Oohh

In het atelier van Sarah Brayer hangen de proeven aan de muur voor haar volgende werk: de bergen rond Kyoto.  Ze wil ze op zijde gaan drukken en er dan, op de Japanse manier, een lange smalle rol van maken, een emakimono.  Sarah Brayer Studio

Hikone Kasteel

Met de Shinkansen via Hikone naar Kyoto.  Terwijl ik op het perron sta te wachten, komt de schoonmaakploeg aan.  De dames hebben roze uniformen aan; degenen met de witte bloemen op hun jasje zijn de ploegleidsters.

Manga & Anime

Het Ota Memorial Museum heeft een enorme collectie Ukiyo-e "Woodblock Prints" - houtsneden. Een vorm van kunst die in de Edo Periode is opgekomen.  Niet alleen kunst, maar ook vaak propaganda - spotprenten, parodieën; affiches, bijvoorbeeld voor het Kabuki theater. In het Ota Museum is de verzameling ondergebracht van wijlen Seizo Ota, voorzitter van de Toho Mutual Life Insurance. Hij begon zijn collectie toen hij zag hoe deze vorm van kunst Japan verliet met  buitenlandse verzamelaars.  In Nederland is er zelfs een tijd geweest eind vorige eeuw dat de vis op de markt van tijd tot tijd in Japanse houtsneden werd ingepakt....Wisselende tentoonstellingen worden gepresenteerd uit de 12.000 werken die het museum bezit.  Op dit moment hangt er een tentoonstelling van komische Ukiyo-e. Hier doet een maiskolf de leeuwen-geesten dans, gebaseerd op een serie van Kabuki-stukken.  Traditioneel   houdt de leeuw een pioenroos in zijn handen, maar de maiskolf houdt maiskolven vast en zwaait heftig met zijn "manen".  Hij wordt begeleid door een zingende pompoen en een fluit-spelende zoete aardappel.

Enoshima en Kamakura

Vanuit Tokio naar Kamakura, ik begin met de Yamanote-lijn, de beroemde bovengrondse cirkellijn. Het is nog altijd een van de belangrijkste, die de grote stations verbindt en die op de spitsuren afgeladen vol is. Vandaag niet de rechtstreekse trein naar Kamakura, maar via Fujisawa en de Eno-den lijn, het gezellige lijntje dat tussen Fujisawa en Kamakura loopt, een oude hoofdstad van Japan (1192-1333).  Aan deze route ligt het eiland Enoshima, tegenwoordig verbonden met een dam met het vasteland.

Oud en nieuw Tokio

Een wandeling door Mejiro, een van de buurten waar het oude Tokio nog is te vinden, voor mij een "trip down Memory Lane", omdat ik er lang heb gewoond. Ik begin bij het café Zoka waar ze uitstekende cappuccino hebben - aan de bar op de eerste verdieping vanwaar je een goed uitzicht hebt op Mejiro Station, wie er komt en gaat.

Conbini

Alweer sinds 2 november in Tokio, de was doen, even uit mijn reis-dip raken en plannen maken voor de volgende avonturen. Vanavond met vrienden gegeten in Torafuku, een Izakaya. Deze Japanse omelet is super lekker en ziet er bijna als een abstract kunstwerk uit.

Sumo ceremonie

Wachten en de ceremonie uitzitten.  Vanmorgen vroeg zijn er al mensen gegaan naar de Sumiyoshi Tempel in Fukuoka om de Ceremoniële "Ring-entering Ceremony" van de twee hoogste Sumo worstelaars te zien. Ze hebben zich op een van de grote plastic zeilen gezet, vooraan omdat ze vroeg genoeg waren en zitten dus van 10h00 tot 14h00 zo op hun voetjes.  Ik zat schuin achter deze sokken, die hoorden bij Ueki Seiichiro, bleek later. Ik kwam namelijk pas iets voor elven omdat ik me had verslapen en moest dus op de tweede rij op het zeil.

Varia Fukuoka

Als je goed kijkt, zie je een gezicht; twee ogen en een mond. Van de Semi Ebi, ik googelde het: een Japanese Slipper lobster.  Hij zat in een oud aquarium met gekrast glas bij de vishandel op de voedselmarkt van Yanagibashi in Fukuoka; de verkoopster zei: daar moet je een foto van maken, hij is heel zeldzaam geworden. Jonge mensen kennen dit dier niet meer.  Blijft hij dan in dit aquarium, vraag ik, want ik vind hem toch wel een beetje zielig en ook wel cute.  Nee hoor, hij wordt verkocht en gaat in de pan. Oh. 

Slow boat

Suzanne Visser publiceerde in de 80-er jaren "De pracht van het dagelijks leven", een bundeling van artikelen die ze ooit schreef voor Vrij Nederland over Japan. In mijn huisje op Ojika eiland, was de extra rol toiletpapier zo in een stuk stof verpakt.  Het motief is klassiek Japans/Tokios: geabstraheerde golven.  Heel artistiek gedaan. Dat hoort bij de esthetiek van de kleine alledaagse dingen in Japan.

Ojika Eiland

Vandaag de dag ijverig begonnen met het doen van de was. Het huisje waar ik logeer is een Kominka, een traditioneel Japans huis. Helemaal opgeknapt, sober, mooi hout, functionele keuken, badkamer met houten bad. Kominka is hier een begrip; de NGO Ojika Island Tourism heeft zeven van die gerestaureerde huizen ter beschikking voor toeristen; er is ook een Kominka restaurant, Fujimatsu. Op deze  manier wil men voorkomen dat Ojika leegloopt - het is een eiland met weinig werk voor jongeren, en dat de huizen verloren gaan.

Trein en boot

Afscheid van Yufuin, Murata Ryokan, het summum van comfort. Kyushu is thermale bronnen-oord bij uitstek. Je kunt er van heel eenvoudig tot heel bijzonder de onsen-cultuur ervaren.

Onsen

Herfst - op deze placemat van Murata Sansou in Yufu-in, een prachtig onsen-hotel, staat een herfstgedicht. Vaak laat de herfst prachtige, strak-blauwe luchten zien, maar vooral in de bergen is het al koel en dan is het prettig om veel tijd in warme bronnen door te brengen wanneer je op vakantie bent.

Takachiho ravijn - 27/10

De ochtend begint met dit prachtige theepotje waaruit bij het ontbijt thee wordt geschonken. Het aardewerk in de restaurants en ryokan in Kyushu, is prachtig.  Je kunt zien dat Kyushu de traditionele streek is voor aardewerk en porselein.

X-rated

Vanmorgen ontmoet ik mijn vrienden op Kumamoto station.  We gaan richting Aso, de mooiste vulkaan van de wereld.....Maar eerst over de X-brug naar Kugino waar we een les gaan krijgen in het maken van soba noedels. De brug is met kabels opgehangen aan een X-constructie in het midden van de brug.  Het is een gek gezicht, je ziet hem al vanuit de verte midden in de groene heuvels en je kunt je totaal niet voorstellen dat die ene iele X een brug is.

Slow train

Hoi duif, dacht je dat Kaimondake vandaag nog tevoorschijn komt? De duif pikt wat in zijn veren, schudt zich op en doet alsof hij gaat wegvliegen. Maar hij bedenkt zich, en maakt zich op om nog wat door te dutten op de rand van mijn balkon. Wanneer ik terugkom van het ontbijt zit hij er nog.  De berg Kaimondake wordt ook wel de Fuji van Satsuma genoemd en volgens het pamflet van het hotel kijk je er vanuit de kamer op uit. Hmmm.

In de wolken

Kyushu is treinenland. En het is trots op zijn treinen. Er rijden heel wat retro-achtige tuftufs en futuristische bolides rond. Bijna alle treinen van de Kyushu Railway Company zijn ontworpen door een man, Eiji Mitooka. De essentie van zijn ontwerpen: aandacht voor details, zoals houten vloeren. Het moet een werkelijkheid geworden jongensdroom zijn om dat allemaal te mogen ontwerpen. Ik ga twee dagen lang een treinreis maken langs een speciale route met zijn beroemde treinen. Kijk mij eens met mijn locomotief, JNR Class D51 SL. Dit is trouwens een echte oude.

Oorlogsschip

Het eerste wat ik vanmorgen doe: het gordijn open en getver, grijsgeel licht. Tyfoon. Terug naar bed, uit nijd? Het vervelende van zo'n tyfoon is dat je nooit weet wanneer hij wat gaat doen, hoe de route gaat lopen. Vandaag had ik een boottochtje bedacht naar Gunkanjima - slagschip eiland. Het regent (nog) niet, een telefoontje leert dat de tocht in ieder geval deze ochtend doorgaat, dus vooruit maar, het water op. Met de Mercurius.

Gezichten van Nagasaki

Nagasaki is een heel andere stad dan Fukuoka. Exotischer, je voelt je meer in den vreemde. Geen gemakkelijke stad om doorheen te navigeren wanneer je weinig tijd hebt. Alles ligt redelijk ver uit elkaar.  Maar gelukkig zijn daar de trams, die je wel naar de meeste bezienswaardigheden brengen. Alleen het complex van de atoombom- herdenkingsmonumenten ligt uit de buurt.  De mensen van Nagasaki zijn direct, praktisch en hebben gevoel voor humor.

Het land van ooit

De zonsopgang vanuit mijn hotelraam in Hirado. De VOC-ers die hier zaten in de 17de eeuw hadden een mooi eiland uitgekozen...

Dennenvlakte

Vandaag heb ik afscheid genomen, voorlopig, van Fukuoka. Het was een heel gepuzzel om de route te plannen. Ik wilde dit een keramiek-dag maken in Saga prefectuur: Karatsu, Imari, Arita, Okawachiyama... en dan eindigen in Hirado, een belangrijke plaats voor de Nederlands-Japanse geschiedenis. Maar Saga Prefectuur is nog echt platteland - het openbaar vervoer is langzaam en er rijdt tussen sommige plaatsen maar eens in de twee uur een bus. Dus zal ik Okawachiyama moeten laten vallen. Eerst met de trein naar Niji-no-Matsubara. Het is mooi warm weer en de horizon is scheef, helaas heb ik op mijn laptop geen photoshop......zodat ik hem niet recht kan zetten.

Yanagawa - Wilgenrivier

Een uitje met Nishitetsu, de grote particuliere spoorwegmaatschappij hier. Dit is nog een beetje het ouderwetse Japan. Hurkplees op de stations, onder meer. En de man aan de ingang naar de treinen verkoopt me heel rielekst een all-in arrangement voor een dagje uit terwijl andere passagiers die haast hebben staan te tandenknarsen.

Lappenmand

De mensen in Fukuoka zijn aardig. Zelfs de mannen in de kantoortjes bij de ingang van trein en metro groeten de passagiers vriendelijk. Deze dame van het reisbureau van Japan Rail heeft twee uur lang blijmoedig met mij een treinexcursie door Kyushu gepland. Het wordt heel speciaal; de 24ste en de 25ste in dit blog!

Fukuoka

Yatai! Eetstalletjes, die van Fukuoka zijn beroemd. In Tokio zie je ze nauwelijks meer. Je eet er voornamelijk de beroemde Hakata tonkotsu ramen, dunne Chinese noedels in varkensbouillon, maar ook andere dingen als yakitori en oden. Maar later meer daarover.

Kyushu - cursus mizutaki

Welkom aan boord van de Hikari Super Express - zegt de dame van de intercom; het is gelukt! Ondanks tyfoon Wipha die vanmorgen nog in de vorm van wind en regen Tokio om de oren sloeg en het treinverkeer in de war schopte. Mijn Hikari vertrok prompt om 14h03. Deze Shinkansen rijdt de Tokaido route, is er een van het eerste uur, een oude bekende. We gingen vroeger altijd kijken in de wagon waar de snelheidsmeter hing, daar kon je zien dat hij ECHT 300 km per uur reed. Ik ben dus op weg naar Kyushu, dat is goed nieuws. Een kleinigheid hou je altijd: omdat het een oud model is ruikt hij geweldig naar sigarettenrook en zijn er geen stopcontacten om de Iphone op te laden.  Die zijn er gelukkig wel in de Sakura, waarop ik in Osaka overstap. Vanuit de Hikari zie ik een andere oude bekende....

Tissues en klikkende cameras

In Tokio hoef je nooit zonder tissues te zitten. Tijdens het ochtend spitsuur staan bij veel stations mensen die pakjes tissues uitreiken aan de reizigers -reclame voor een nieuw geopende schoonheidssalon, karaoketent, nachtclub. Die pakjes verdwijnen meestal gedachteloos in tas of zak. In Tokio had ik altijd mijn tassen vol tissues. Dit meisje bij Ikebukuro-station werkt voor karaokebar Joysound. Overigens tijdens lunchtijd.

Kawagoe

Kawagoe, een stad op 42 km ten NW van Tokio, was  in de Edo periode een vestingstad met een kasteel. Kawagoe diende als bescherming van Edo/Tokio  en de daimyo was een loyale vazal van de Shogun.

Zondagsmozaiek

Oktober is ook in Japan borstkanker-maand. Deze poster die ik in de ondergrondse zag, beveelt screening aan voor vrouwen vanaf 40 jaar.

Meiji Jingu en omgeving

Het gebied rond de Meiji Jingu (Jingu is een Shinto tempel) grenst aan het Yoyogi Park; in vogelvlucht gezien vormen deze twee parken een grote groene vlek tussen de gebouwen in de vorm van een long - toepasselijk. Op een warme dag als vandaag is het een koele schaduwrijke oase en is het er prettig rondwandelen. De tempel is gewijd aan de Meiji keizer en zijn vrouw keizerin Shoken.