Vandaag de dag ijverig begonnen met het doen van de was. Het huisje waar ik logeer is een Kominka, een traditioneel Japans huis. Helemaal opgeknapt, sober, mooi hout, functionele keuken, badkamer met houten bad. Kominka is hier een begrip; de NGO Ojika Island Tourism heeft zeven van die gerestaureerde huizen ter beschikking voor toeristen; er is ook een Kominka restaurant, Fujimatsu. Op deze manier wil men voorkomen dat Ojika leegloopt - het is een eiland met weinig werk voor jongeren, en dat de huizen verloren gaan.
Afscheid van Yufuin, Murata Ryokan, het summum van comfort. Kyushu is thermale bronnen-oord bij uitstek. Je kunt er van heel eenvoudig tot heel bijzonder de onsen-cultuur ervaren.
Herfst - op deze placemat van Murata Sansou in Yufu-in, een prachtig onsen-hotel, staat een herfstgedicht. Vaak laat de herfst prachtige, strak-blauwe luchten zien, maar vooral in de bergen is het al koel en dan is het prettig om veel tijd in warme bronnen door te brengen wanneer je op vakantie bent.
De ochtend begint met dit prachtige theepotje waaruit bij het ontbijt thee wordt geschonken. Het aardewerk in de restaurants en ryokan in Kyushu, is prachtig. Je kunt zien dat Kyushu de traditionele streek is voor aardewerk en porselein.
Vanmorgen ontmoet ik mijn vrienden op Kumamoto station. We gaan richting Aso, de mooiste vulkaan van de wereld.....Maar eerst over de X-brug naar Kugino waar we een les gaan krijgen in het maken van soba noedels. De brug is met kabels opgehangen aan een X-constructie in het midden van de brug. Het is een gek gezicht, je ziet hem al vanuit de verte midden in de groene heuvels en je kunt je totaal niet voorstellen dat die ene iele X een brug is.
Hoi duif, dacht je dat Kaimondake vandaag nog tevoorschijn komt? De duif pikt wat in zijn veren, schudt zich op en doet alsof hij gaat wegvliegen. Maar hij bedenkt zich, en maakt zich op om nog wat door te dutten op de rand van mijn balkon. Wanneer ik terugkom van het ontbijt zit hij er nog. De berg Kaimondake wordt ook wel de Fuji van Satsuma genoemd en volgens het pamflet van het hotel kijk je er vanuit de kamer op uit. Hmmm.
Kyushu is treinenland. En het is trots op zijn treinen. Er rijden heel wat retro-achtige tuftufs en futuristische bolides rond. Bijna alle treinen van de Kyushu Railway Company zijn ontworpen door een man, Eiji Mitooka. De essentie van zijn ontwerpen: aandacht voor details, zoals houten vloeren. Het moet een werkelijkheid geworden jongensdroom zijn om dat allemaal te mogen ontwerpen. Ik ga twee dagen lang een treinreis maken langs een speciale route met zijn beroemde treinen. Kijk mij eens met mijn locomotief, JNR Class D51 SL. Dit is trouwens een echte oude.
Het eerste wat ik vanmorgen doe: het gordijn open en getver, grijsgeel licht. Tyfoon. Terug naar bed, uit nijd? Het vervelende van zo'n tyfoon is dat je nooit weet wanneer hij wat gaat doen, hoe de route gaat lopen. Vandaag had ik een boottochtje bedacht naar Gunkanjima - slagschip eiland. Het regent (nog) niet, een telefoontje leert dat de tocht in ieder geval deze ochtend doorgaat, dus vooruit maar, het water op. Met de Mercurius.
Nagasaki is een heel andere stad dan Fukuoka. Exotischer, je voelt je meer in den vreemde. Geen gemakkelijke stad om doorheen te navigeren wanneer je weinig tijd hebt. Alles ligt redelijk ver uit elkaar. Maar gelukkig zijn daar de trams, die je wel naar de meeste bezienswaardigheden brengen. Alleen het complex van de atoombom- herdenkingsmonumenten ligt uit de buurt. De mensen van Nagasaki zijn direct, praktisch en hebben gevoel voor humor.
De zonsopgang vanuit mijn hotelraam in Hirado. De VOC-ers die hier zaten in de 17de eeuw hadden een mooi eiland uitgekozen...
Vandaag heb ik afscheid genomen, voorlopig, van Fukuoka. Het was een heel gepuzzel om de route te plannen. Ik wilde dit een keramiek-dag maken in Saga prefectuur: Karatsu, Imari, Arita, Okawachiyama... en dan eindigen in Hirado, een belangrijke plaats voor de Nederlands-Japanse geschiedenis. Maar Saga Prefectuur is nog echt platteland - het openbaar vervoer is langzaam en er rijdt tussen sommige plaatsen maar eens in de twee uur een bus. Dus zal ik Okawachiyama moeten laten vallen. Eerst met de trein naar Niji-no-Matsubara. Het is mooi warm weer en de horizon is scheef, helaas heb ik op mijn laptop geen photoshop......zodat ik hem niet recht kan zetten.
Een uitje met Nishitetsu, de grote particuliere spoorwegmaatschappij hier. Dit is nog een beetje het ouderwetse Japan. Hurkplees op de stations, onder meer. En de man aan de ingang naar de treinen verkoopt me heel rielekst een all-in arrangement voor een dagje uit terwijl andere passagiers die haast hebben staan te tandenknarsen.
De mensen in Fukuoka zijn aardig. Zelfs de mannen in de kantoortjes bij de ingang van trein en metro groeten de passagiers vriendelijk. Deze dame van het reisbureau van Japan Rail heeft twee uur lang blijmoedig met mij een treinexcursie door Kyushu gepland. Het wordt heel speciaal; de 24ste en de 25ste in dit blog!
Yatai! Eetstalletjes, die van Fukuoka zijn beroemd. In Tokio zie je ze nauwelijks meer. Je eet er voornamelijk de beroemde Hakata tonkotsu ramen, dunne Chinese noedels in varkensbouillon, maar ook andere dingen als yakitori en oden. Maar later meer daarover.
Welkom aan boord van de Hikari Super Express - zegt de dame van de intercom; het is gelukt! Ondanks tyfoon Wipha die vanmorgen nog in de vorm van wind en regen Tokio om de oren sloeg en het treinverkeer in de war schopte. Mijn Hikari vertrok prompt om 14h03. Deze Shinkansen rijdt de Tokaido route, is er een van het eerste uur, een oude bekende. We gingen vroeger altijd kijken in de wagon waar de snelheidsmeter hing, daar kon je zien dat hij ECHT 300 km per uur reed. Ik ben dus op weg naar Kyushu, dat is goed nieuws. Een kleinigheid hou je altijd: omdat het een oud model is ruikt hij geweldig naar sigarettenrook en zijn er geen stopcontacten om de Iphone op te laden. Die zijn er gelukkig wel in de Sakura, waarop ik in Osaka overstap. Vanuit de Hikari zie ik een andere oude bekende....
In Tokio hoef je nooit zonder tissues te zitten. Tijdens het ochtend spitsuur staan bij veel stations mensen die pakjes tissues uitreiken aan de reizigers -reclame voor een nieuw geopende schoonheidssalon, karaoketent, nachtclub. Die pakjes verdwijnen meestal gedachteloos in tas of zak. In Tokio had ik altijd mijn tassen vol tissues. Dit meisje bij Ikebukuro-station werkt voor karaokebar Joysound. Overigens tijdens lunchtijd.
Kawagoe, een stad op 42 km ten NW van Tokio, was in de Edo periode een vestingstad met een kasteel. Kawagoe diende als bescherming van Edo/Tokio en de daimyo was een loyale vazal van de Shogun.
Oktober is ook in Japan borstkanker-maand. Deze poster die ik in de ondergrondse zag, beveelt screening aan voor vrouwen vanaf 40 jaar.
Het gebied rond de Meiji Jingu (Jingu is een Shinto tempel) grenst aan het Yoyogi Park; in vogelvlucht gezien vormen deze twee parken een grote groene vlek tussen de gebouwen in de vorm van een long - toepasselijk. Op een warme dag als vandaag is het een koele schaduwrijke oase en is het er prettig rondwandelen. De tempel is gewijd aan de Meiji keizer en zijn vrouw keizerin Shoken.
Vanuit de trein van Yamagata naar Tsuruoka zie ik het vreemde licht dat voorafgaat aan een tyfoon. Ik hoop hem voor te blijven - in Tsuruoka moet ik nog een dik uur met de bus naar de ingang van de heilige berg Yudono, het spirituele hoogtepunt van de pelgrimstocht naar de Dewasanzan, de drie bergen van Dewa. De berg Haguro deed ik eind september, de berg Gassan is vanaf oktober dicht. Nu op Yudono-san het pelgrimsritueel. Eigenlijk mag je over deze spirituele en zuiverste heilige plek niet praten, je mag niet naar verhalen erover luisteren en zeker geen foto's maken..... Bent u daar nog?
Een zomers warme dag, goed weer voor een bergwandeling in Yamadera, even buiten Yamagata. De weg voert langs een aantal tempels. Rotsachtig pad - voornamelijk trappen - en dramatische kliffen. Grafmonumenten, boeddhabeelden, Jizo's overal langs het pad.
Het gebruikelijke ritme van een reis door Japan: 's morgens vroeg weg uit je hotel, ryokan of pension, sightsee-en, dan naar je volgende onderdak, waar je tegen een uur of vier 's middags aankomt. Bad, eten, bed en dan herhaalt zich de routine. Ik doe vandaag kalm aan, een ochtendje lekker ontspannen in Tsuru-no-yu, een van de "verborgen" onsen (spa) van Japan. Ook wel een melk-onsen genoemd vanwege het melkachtige, sterk naar zwavel ruikende water. Tsuru-no-yu betekent kraanvogel-water. Degene die de onsen oprichtte zag hier nl. een kraanvogel een wond wassen en concludeerde dat het water geneeskrachtig was.
Even voor twaalven ging ik de deur uit in het buurtje waar ik logeer. Ik wist niet wat ik zag: van een netwerk van rustige straatjes was het ineens veranderd in een drukke buurt, drommen "salari-men" in witte overhemden en hun vrouwelijke collega's haastten zich doelgericht door het buurtje op weg naar hun favoriete lunch. Een aantal restaurants hebben draagbare vitrines op het trottoir gezet en verkopen daar hun lunchboxes. Het geld wordt hier verdiend met de lunch.
Vanmorgen in het buitenbad - heerlijk. Van het water van deze onsen krijg je een mooie huid, zeggen ze. Higashiyama Spa ligt in Fukushima prefectuur; wel een eind bij de vleugellamme kernreactor vandaan. Ik praat met de jongen van het hotel die me naar het station brengt. Ik had 's morgens een wandelingetje gemaakt door het dorp; voor mijn gevoel was het een treurig geheel. Niet goed onderhouden, geen vrolijke gasten in de straten. Ik vroeg hem of dit was gekomen door of na 2011. Nee, er was al een paar jaar sprake van een teruggang - geen personeelsuitjes meer van grote bedrijven naar de onsen hotels en dat hakt erin. Verder zijn veel evacués na de kernramp indertijd naar Higashiyama gebracht waar ze in de spa hotels werden ondergebracht. Toen konden de gewone zaken niet doorgaan. Een aantal van de evacués van toen komt nog af en toe terug, nu als betalende gasten. Met hun kinderen - om te laten zien hoe het met ze gaat. Sommige evacués zijn gebleven om een nieuw leven op te bouwen in het naburige stadje Aizu Wakamatsu; sommigen zitten daar nog in tijdelijke woningen en kunnen niet weg. Het is een probleem. Geen opgewekt begin van de dag.
